Marder III

Marder III to niemiecki niszczyciel czołgów z okresu II wojny światowej, budowany na podwoziu czechosłowackiego czołgu PzKpfw 38(t).
Spis treści

Historia

Po rozpoczęciu operacji Barbarossa, już pod koniec 1941 po pojawieniu się w większych ilościach czołgów sowieckich T-34 i KW-1 wojska niemieckie zaczęły odczuwać brak mobilnej i skutecznej broni przeciwpancernej – holowane działa przeciwpancerne były zbyt mało mobilne, a istniejące niszczyciele czołgów typu Panzerjäger I nie były wystarczająco silnie uzbrojone.

Jako rozwiązanie tymczasowe zdecydowano się na użycie przestarzałych (PzKpfw II) lub zdobycznych (Lorraine) konstrukcji jako podwozi do nowych pojazdów serii Marder (niem. "kuna"), które zostały uzbrojone w niemieckie armaty przeciwpancerne 75mm PaK 40 lub zdobyczne radzieckie działa typu 76,2mm F-22 Model 1936 (7.62 cm PaK 36(r)), tworząc w ten sposób pojazdy Marder I i Marder II.

Konstrukcja

Sd.Kfz. 139 Marder III

W 1942 czechosłowacki PzKpfw 38(t) jako czołg był już konstrukcją przestarzałą, ale dzięki swojemu podwoziu, posiadającemu duże walory eksploatacyjne, znakomicie nadał się jako punkt wyjściowy do konstrukcji innych pojazdów wojskowych. Ponieważ na początku wojny siły niemieckie zdobyły znaczne ilości radzieckich dział 76,2 mm, zdecydowano wykorzystać te działa jako uzbrojenie nowego niszczyciela czołgów mającego powstać na bazie PzKpfw 38(t).

Z czołgu zdjęto wieżę i większość kadłuba, a na podwoziu zamontowano działo i bardzo lekko opancerzony przedział bojowy dla załogi, który podobnie jak Marder I i II nie miał żadnego dachu i nie był zabezpieczony od tyłu. Opancerzenie wynosiło zaledwie od 10 mm do 50 mm, a sam pojazd miał dość wysoką sylwetkę. Pełna nazwa pojazdu brzmiała Sd.Kfz.139 Panzerjäger 38(t) für 7.62cm PaK36(r).

Zdobyczne działa zostały przystosowane do strzelania standardową niemiecką amunicją 75 mm i miały zapas 30 naboi, oprócz tego w kadłubie pojazdu zamontowano karabin maszynowy 7,92 mm. Łącznie w latach 1942-43 zbudowano 363 Mardery w tej wersji.
Marder III w malowaniu zimowym
Marder III Ausf. M
Marder III Ausf H (Sd.Kfz. 138), Sanok ul. Zamkowa, 1943

Sd.Kfz. 138 Marder III Ausf. H

Następna wersja Mardera III uzbrojona została w niemiecką armatę przeciwpancerną 75 mm PaK 40 i zbudowana została na podwoziu PzKpfw 38(t) Ausf. H. W tej wersji silnik umieszczony został z tyłu pojazdu (Ausf. H – "Heckmotor" dosłownie "tylny silnik"), a przedział bojowy znajdował się w centralnej części niszczyciela czołgów. W tej wersji przewożono 38 naboi do działa. Pełna nazwa tego pojazdu brzmiała Sd.Kfz.138, 7.5cm PaK40/3 auf PzKpfw 38(t) Ausf. H i w latach 1942-43 zbudowano 418 egzemplarzy.

Sd.Kfz. 138 Marder III Ausf. M

Ostatnia wersja Mardera III bazowana była na podwoziu Panzer 38(t) Ausf. M z silnikiem umieszczonym pośrodku pojazdu (Ausf. M – "Mittelmotor") i podobnie jak wersja Ausf. H uzbrojona była w niemiecką armatę 75 mm. W przeciwieństwie do innych wariantów Mardera, wersja M miała zamknięty od tyłu przedział załogi, ale nadal nie był on zabezpieczony od góry żadnym dachem. Działo miało zapas tylko 27 naboi, nie zainstalowano też w kadłubie żadnego karabinu maszynowego i MG34 lub MG42 przewożony był w środku Mardera jako uzbrojenie osobiste załogi.

W latach 1943-44 wyprodukowano 975 egzemplarzy tej odmiany Mardera III, jej pełna nazwa brzmiała Sd.Kfz.138, Panzerjäger 38(t) mit 7.5cm PaK40/3 Ausf. M.

Użycie bojowe

Mardery III walczyły na wszystkich frontach II wojny światowej, z tym, że Sd.Kfz. 139 używany był głównie na froncie wschodnim, choć kilka egzemplarzy trafiło także do Tunezji.

Stanowiły one wyposażenie "Panzerjäger Abteilungen" (oddziałów niszczycieli czołgów) przy dywizjach pancernych Wehrmachtu i Waffen SS, a także jednostek lądowych Luftwaffe jak na przykład Dywizja Hermann Göring.